o bibliopolis ths kambul-Seierstad.pdf

Όσνε Σέιερσταντ: Ο βιβλιοπώλης της Καμπούλ. Εκδόσεις Κριτική, 2003. Σελ. 292

Ο βιβλιοπώλης της Καμπούλ

Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα συνταρακτικό ντοκουμέντο, από εκείνα που αξίζει να διαβαστούν...

Λάκης Φουρουκλάς για το www.lexima.gr

Το βιβλίο αυτό δε θα το αποκαλούσα μυθιστόρημα, αν και με αυτό τον όρο το παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό η συγγραφέας του. Θα το κατέτασσα μάλλον στην κατηγορία του «Χρονικού» ή αν προτιμάτε της «Μαρτυρίας».
Η Σέιερσταντ ταξίδεψε στο Αφγανιστάν, έζησε εκεί, γνώρισε τη χώρα και τους κατοίκους της και μας μεταφέρει με μυθιστορηματικό τρόπο τις εμπειρίες της, που κάθε άλλο παρά ευχάριστες είναι. Ο «Βιβλιοπώλης της Καμπούλ» είναι απλά η αφορμή, ας πούμε το κλειδί, για την είσοδό μας σ' ένα κόσμο που φαντάζει πολύ μακρινός και «παράλογος» για να 'ναι αληθινός. Σ' ένα κόσμο όπου τους νόμους τους φτιάχνουν και τους εφαρμόζουν μόνο οι άντρες, όπου και το να ερωτευτεί κανείς θεωρείται αμαρτία, όπου η κοινή λογική πεθαίνει στο όνομα μιας θρησκείας, με αφορμή την οποία γίνονται.
Στο Αφγανιστάν, οι γυναίκες στη διάρκεια της δικτατορίας των Ταλιμπάν ήταν δούλες, χωρίς δικαιώματα, μόνο με υποχρεώσεις. Μετά την πτώση του καθεστώτος, τίποτα δε φαίνεται να έχει αλλάξει για εκείνες, ενώ οι άντρες μοιάζουν επιτέλους να μπορούν να ανασάνουν ελεύθερα. Η συγγραφέας δεν χαρίζεται ούτε στις πρώτες, αλλά ούτε και στους τελευταίους. Οι μεν δεν τολμούν να αγωνιστούν και να πάρουν την τύχη τους στα δικά τους χέρια, υποτάσσονται ακόμη στις διαταγές του άντρα-αφέντη. Οι δε μοιάζουν να ζουν σ' ένα δικό ξεχωριστό τους κόσμο, σ' ένα κόσμο που ραγδαία αλλάζει σαρώνοντας πολλά στο πέρασμά του, αφήνοντας όμως πίσω του τις παλιές συνήθειες. Τις χειρότερες απ' τις παλιές συνήθειες. Εκείνες που σου κόβουν τα φτερά λίγο προτού τ' ανοίξεις, λίγο προτού πετάξεις προς ένα καλύτερο αύριο.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα συνταρακτικό ντοκουμέντο, από εκείνα που αξίζει να διαβαστούν από όλους όσοι πραγματικά ενδιαφέρονται για το τι συμβαίνει, σ' αυτό το όχι και τόσο παγκόσμιο χωριό μας. Το γεγονός ότι «Ο βιβλιοπώλης της Καμπούλ», η πικρή και δύσκολη ετούτη ιστορία γνώρισε μεγάλη επιτυχία και στον ελλαδικό χώρο, είναι πέρα για πέρα ενθαρρυντικό. Και προσφέρει μια αποστομωτική απάντηση σ' εκείνους που υποστηρίζουν ότι οι έλληνες δε διαβάζουν παρά μόνο εύκολα βιβλία και εύπεπτα αναγνώσματα. Το παρόν είναι μια γροθιά στο στομάχι, μια γροθιά που ανοίγει στο δυτικό αναγνώστη ένα παράθυρο σ' ένα άγνωστό του κόσμο, όπου το άδικο είναι ο κανόνας.

Ακολουθεί ένα εκτενές απόσπασμα/ ντοκουμέντο από το βιβλίο:

Απαγορεύεται η είσοδος στον Παράδεισο

Όταν οι Ταλιμπάν μπήκαν στην Καμπούλ, τον Σεπτέμβριο του 1996, το ράδιο Σαρία μετέδιδε δεκαέξι εντολές. Μια νέα εποχή ξεκινούσε.

1. Απαγορεύεται στις γυναίκες να εκθέτουν το σώμα τους.
Απαγορεύεται οι οδηγοί να παίρνουν γυναίκες που δεν φορούν μπούρκα, αλλιώς θα συλλαμβάνονται. Αν τέτοιες γυναίκες εμφανιστούν στο δρόμο, θα γίνεται έφοδος στα σπίτια τους και οι άντρες τους θα τιμωρούνται. Αν οι γυναίκες φορούν προκλητικά ρούχα και δεν συνοδεύονται από άντρα συγγενή τους, απαγορεύεται στον οδηγό να τις επιβιβάσει στο αυτοκίνητο.

2. Απαγορεύεται η μουσική.
Κασέτες με μουσική απαγορεύονται σε μαγαζιά, ξενοδοχεία, οχήματα και δημόσιους χώρους. Αν σε κάποιο κατάστημα βρεθούν κασέτες, ο ιδιοκτήτης θα συλλαμβάνεται και το μαγαζί θα κλείνει. Αν βρεθεί κασέτα σε κάποιο όχημα, το όχημα θα κατάσχεται και ο οδηγός θα συλλαμβάνεται.

3. Απαγορεύεται το ξύρισμα.
Όποιος ξυρίσει ή κόψει τα γένια του θα φυλακίζεται μέχρι τα γένια του να φτάσουν στο μάκρος μιας γροθιάς.

4. Υποχρεωτική προσευχή.
Η προσευχή θα πραγματοποιείται σε συγκεκριμένες ώρες σε όλες τις περιοχές. Οι ακριβείς ώρες των προσευχών θα ανακοινωθούν από το υπουργείο Προστασίας της Αρετής και Καταπολέμησης της Αμαρτίας. Η κυκλοφορία πρέπει να σταματάει δεκαπέντε λεπτά πριν από την ώρα της προσευχής. Είναι υποχρεωτικό να επισκέπτεται κανείς τα τζαμιά την ώρα της προσευχής. Νέοι άντρες που θα εντοπίζονται στα μαγαζιά, θα φυλακίζονται.

5. Απαγορεύονται οι περιστερώνες και οι κοκορομαχίες.
Αυτή η συνήθεια θα καταργηθεί. Τα περιστέρια και τα πουλιά που θα χρησιμοποιούνται για αγώνες θα θανατώνονται.

6. Εξάλειψη των ναρκωτικών και των χρηστών.
Οι χρήστες ναρκωτικών θα συλλαμβάνονται και οι έμποροι και τα μαγαζιά τους θα κλείνονται. Και οι δύο, ο ιδιοκτήτης και ο χρήστης, θεωρούνται εγκληματίες και θα συλλαμβάνονται και θα τιμωρούνται.

7. Απαγορεύεται το πέταγμα του αετού.
Το πέταγμα του αετού έχει κακές συνέπειες, όπως τα στοιχήματα, οι θάνατοι παιδιών και οι αδικαιολόγητες απουσίες από τα μαθήματα. Τα μέρη που πουλάνε αετούς καταργούνται.

8. Απαγορεύεται η απεικόνιση.
Οι φωτογραφίες σε οχήματα, μαγαζιά, σπίτια, ξενοδοχεία και σε άλλα μέρη αποσύρονται. Οι ιδιοκτήτες πρέπει να καταστρέψουν όλες τις φωτογραφίες στα ανωτέρω μέρη. Οχήματα με φωτογραφίες έμβιων όντων θα ακινητοποιούνται.

9. Απαγορεύονται τα τυχερά παιχνίδια.
Τα κέντρα θα ανιχνεύονται και οι παίκτες θα φυλακίζονται για ένα μήνα.

10. Απαγορεύονται τα αγγλικά και τα αμερικάνικα κουρέματα.
Οι άντρες με μακριά μαλλιά θα συλλαμβάνονται και θα μεταφέρονται στο υπουργείο Προστασίας της Αρετής και Καταπολέμησης της Αμαρτίας για κούρεμα. Ο παραβάτης θα πληρώνει τον κουρέα.

11. Απαγορεύονται οι δανειστικοί τόκοι, οι προμήθειες στην αγορά ξένου συναλλάγματος και οι τόκοι συναλλαγών.
Αυτές οι μορφές συναλλαγών είναι απαγορευμένες από το Ισλάμ. Όποιος παραβεί τους κανόνες θα φυλακίζεται για μεγάλο διάστημα.

12. Απαγορεύεται το πλύσιμο των ρούχων στα ποτάμια.
Οι γυναίκες που παραβαίνουν αυτό το νόμο θα μεταφέρονται με τον απαιτούμενο σεβασμό του Ισλάμ στα σπίτια τους και οι άντρες τους θα τιμωρούνται αυστηρά.

13. Απαγορεύονται η μουσική και ο χορός στις γαμήλιες τελετές.
Αν κάποιος παραβεί αυτό το νόμο, τότε ο αρχηγός της οικογένειας θα συλλαμβάνεται και θα τιμωρείται.

14. Απαγορεύονται τα τύμπανα.
Αν κάποιος παίζει τύμπανα, θα παραπέμπεται στο θρησκευτικό δικαστήριο, που θα αποφασίζει για την τιμωρία του.

15. Απαγορεύεται οι ράφτες να ράβουν γυναικεία ρούχα και να παίρνουν μέτρα σε γυναίκες.
Αν βρεθούν περιοδικά μόδας στο μαγαζί, ο ράφτης θα συλλαμβάνεται.

16. Απαγορεύεται η μαγεία.
Όλα τα σχετικά βιβλία θα καίγονται και ο μάγος θα φυλακίζεται μέχρι να μετανοήσει.

Εκτός απ' αυτές τις δεκαέξι εντολές, μια συγκεκριμένη προειδοποίηση απευθυνόταν στις γυναίκες της Καμπούλ:

Γυναίκες, δεν θα βγαίνετε απ' τα σπίτια σας. Αν το κάνετε, δεν θα βγαίνετε όπως οι γυναίκες που κυκλοφορούσαν με μοντέρνα ρούχα, που βάφονταν έντονα και ήταν εκτεθειμένες σε όλους τους άντρες, πριν το Ισλάμ κυριαρχήσει στη χώρα.
Το Ισλάμ είναι μια λυτρωτική θρησκεία και έχει αποφασίσει ότι οι γυναίκες θα έχουν αξιοπρέπεια. Απαγορεύεται στις γυναίκες να τραβούν την προσοχή των αντρών που τις κοιτάζουν με λαγνεία. Οι γυναίκες έχουν την ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών τους, τη φροντίδα της οικογένειάς τους και τη μέριμνα του φαγητού και των ρούχων. Αν χρειαστεί να βγουν από τα σπίτια τους, θα καλύπτονται σύμφωνα με το νόμο του Σαρία. Αν οι γυναίκες φορούν μοντέρνα ρούχα, στολισμένα, στενά και προκλητικά για να επιδεικνύονται, θα τιμωρούνται από τον ισλαμικό Σαρία και δεν πρέπει να περιμένουν ότι κάποτε θα πάνε στον Παράδεισο. Θα επιπλήττονται, θα ανακρίνονται και θα τιμωρούνται σκληρά από τη θρησκευτική αστυνομία, το ίδιο και ο αρχηγός της οικογένειας. Η θρησκευτική αστυνομία έχει χρέος και ευθύνη να καταπολεμήσει αυτά τα κοινωνικά προβλήματα και θα συνεχίσει το έργο της μέχρι να ξεριζωθεί το κακό.
Αλλάχου ακμπάρ - ο Θεός είναι μεγάλος.

Μετά από τα πιο πάνω ό,τι και αν προσθέσουμε εμείς θα 'ναι περιττό. Το μόνο που θα μπορούμε να κάνουμε είναι να ευχαριστήσουμε το Θεό ή τον Αλλάχ, ή εκείνο το αόριστο κάτι, για τη δική καλή μας τύχη.

Λάκης Φουρουκλάς για το www.lexima.gr