EDE STAAL - 25 Jaar Herinnering TV + Radio

Ede Staal werd, na al in 1973 een single gemaakt te hebben, in 1981 ontdekt door Engbert-Gruben die, als medewerker van Radio Noord, snel door had dat het hier iets bijzonders betrof. In 1982 werd "Mien Toentje" de herkenningsmelodie van een tuinierrubriek op Radio Noord. Het grappige liedje werd razend populair en al snel werd Ede de volkszanger van Groningen met Engbert Gruben als grootste fan. De aanvragen voor optredens stroomden binnen maar Ede ging er zelden op in. In 1984 kwam er een plaatje met vier liedjes uit, getiteld: Man, man, man, wat 'n boudel. Zijn weinige optredens werden grote successen.

In december 1984 kwam Ede's eerste LP uit, met twaalf Groningse liedjes. De plaat, met de titel Mien Toentje, was een ongelofelijk succes. Het oplagecijfer rees naar het niveau van dat van een landelijk topsucces. In januari 1985 moest Staal een zware operatie ondergaan. Hij stond daardoor geruime tijd op non-actief. Pas in november dat jaar zou hij weer succesvol optreden op het Mollebone-liedjesfestival in Delfzijl. Begin 1986 kreeg Staal een vaste column in het Radio Noordprogramma Sloaperstil. Zijn "vertelstertjes" werden wekelijks uitgezonden op zondagochtend, en een aantal van hen zijn verschenen in het blad "Toal en Taiken".

Juist toen zijn ster begon te rijzen, werd bekend dat Staal aan longkanker leed. Op 22 juli 1986 overleed hij, na een korte maar zeer succesvolle artistieke carrière, in zijn boerderij aan de Farmsumerweg onder Delfzijl. In die plaats werd hij ook begraven.

Op 4 oktober 1986 kwam postuum zijn tweede LP uit (As vaaier woorden). Staal had in de laatste maanden van zijn leven nog een belangrijk aandeel gehad in de voorbereidingen. Bij de uitreiking van het eerste exemplaar aan zijn vrouw Fieke, werd tevens een prijs ingesteld die tweejaarlijks zal worden toegekend aan iemand die zich (niet beroepsmatig) bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de streektaal in relatie tot de radio. Diezelfde dag werd de K. ter Laan-prijs (van stichting 't Grunneger Bouk) postuum aan Staal toegekend. De tweede LP werd net zo'n groot succes als de eerste.
Het monument voor Ede Staal in DelfzijlStaal heeft al tijdens zijn leven maar zeker sinds zijn dood een ongekende cultstatus verworven. Van zijn cd's zijn enkele honderdduizenden exemplaren verkocht en zijn liedjes in het Groningse dialect zijn nog bijna dagelijks op de regionale radio te horen.

Zijn muziek kreeg landelijke en zelfs internationale bekendheid doordat enkele nummers te horen waren in de film De Poolse bruid. In 2001 werd in Delfzijl een standbeeld van de zanger onthuld.


Ik wait, der is 'n tied van komen,
En ook 'n tied van goan,
En alles wat doar tussen ligt,
Ja, dat is mien bestoan