Alexander Solzhenitsyn - Arxipelagos Goulang / Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ

Το Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ είναι τίτλος ιστορικού μυθιστορήματος που συνέγραψε ο Ρώσος συγγραφέας και νομπελίστας Αλέξανδρος Σολζενίτσιν, που βέβαια ουδεμία σχέση έχει με πραγματικό αρχιπέλαγος στον κόσμο, όπως ορίζεται ο όρος αυτός.

Η ονομασία αρχιπέλαγος δόθηκε μεταφορικά ως μορφή συμπλέγματος νήσων για τον μεγάλο αριθμό στρατοπέδων συγκέντρωσης αντιφρονούντων που δημιούργησε και διατήρησε για περισσότερο από 70 χρόνια το ολοκληρωτικό κομμουνιστικό καθεστώς του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού στην άλλοτε Σοβιετική Ένωση. Το δε όνομα Γκουλάγκ αποτελεί το αρκτικόλεξο της Ρωσικής υπηρεσίας που επόπτευε του ρωσικού αυτού συστήματος φυλακών και στρατοπέδων εργασίας, την οποία υπηρεσία επόπτευε η K.G.B. (Κα-Γκε-Μπε).

Το μυθιστόρημα "Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ" ενώ γράφτηκε στη δεκαετία 1958 – 1968 άρχισε να δημοσιεύεται (το πρώτο μέρος του) το 1973 στο Παρίσι με τη μέθοδο "σαμιζντάτ" (= μυστική ιδιόχειρη συγγραφή και έκδοση (διανομή), ή αποστολή προς έκδοση στο εξωτερικό). Αμέσως με την κυκλοφορία του πρώτου τόμου, στις 2 Φεβρουαρίου του 1974 το ρωσικό καθεστώς συνέλαβε τον Σολζενίτσιν με την κατηγορία της "εθνικής προδοσίας". Προ όμως της κατακραυγής του διεθνούς τύπου, την επόμενη μόλις ημέρα, απελάθηκε.
Τελικά η αγγλική απόδοση του όλου έργου εκδόθηκε σε τρεις τόμους από το 1974 μέχρι το 1978.

Ο Σολζενίτσιν μετά την απέλασή του εγκαταστάθηκε για κάποιο διάστημα στην Ελβετία και αργότερα μετέβη στις ΗΠΑ όπου κα εγκαταστάθηκε μόνιμα σε ένα κτήμα στη Βερμόντ. Σημειώνεται ότι το μυθιστόρημα αυτό κυκλοφόρησε επίσημα και στη Ρωσία το 1989.